Ballada to gatunek literacki, który zazwyczaj łączy w sobie elementy narracyjne, liryczne i dramatyczne, opowiadając historię często o charakterze tragicznym, romantycznym, czasem z elementami fantastycznymi czy nadprzyrodzonymi. Ballady mogą być pisane zarówno wierszem, jak i prozą, chociaż najczęściej spotyka się te pierwsze. Ten gatunek literacki ma głębokie korzenie w europejskich tradycjach ludowych i średniowiecznych, gdzie ballady były przekazywane ustnie i często śpiewane, służąc jako forma rozrywki, ale także jako środek do przekazywania historii, legend, moralności oraz wartości społecznych.
Ballady charakteryzują się kilkoma kluczowymi cechami:
- Opowieść: Ballada opowiada historię, która często koncentruje się na decydującym wydarzeniu lub serii zdarzeń, mających znaczący wpływ na losy bohaterów.
- Bohaterowie: Postacie w balladach są często wyraźnie zarysowane, znajdują się w ekstremalnych sytuacjach, które testują ich charakter, moralność lub miłość.
- Elementy fantastyczne: Niektóre ballady wprowadzają elementy nadprzyrodzone, takie jak duchy, elfy czy inne mityczne istoty, które wpływają na rozwój akcji.
- Motywy i tematyka: Ballady często poruszają uniwersalne tematy takie jak miłość, zdrada, śmierć, honor, sprawiedliwość czy zemsta.
- Forma i styl: Ballady są zbudowane z powtarzających się strof, często z refrenem, co nadaje im rytmiczny i muzyczny charakter. Styl jest zazwyczaj prosty i bezpośredni, mający na celu wywołanie emocjonalnej reakcji u odbiorcy.
W literaturze wyróżnia się różne rodzaje ballad, w tym ballady ludowe oraz ballady literackie. Ballady odegrały ważną rolę w rozwoju literatury narodowych, a także były inspiracją dla wielu poetów i muzyków w różnych okresach historycznych.